การก่อกบฏของอับดุล-วะฮาบในดินแดนอาหรับ: การปฏิรูปศาสนาอิสลาม และการต่อต้านอำนาจจักรวรรดิออตโตมาน

ศตวรรษที่ 18 เป็นยุคแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในหลาย ๆ สถานการณ์ทั่วโลก ไม่เว้นแม้แต่ดินแดนอาหรับ อันเป็นเขตแดนที่มีความสำคัญทางยุทธศาสตร์และศาสนามากมาย ในช่วงทศวรรษแรกของศตวรรษนั้น การก่อกบฏของอับดุล-วะฮาบ (Abdul Wahhab) ได้จุดชนวนการปฏิรูปศาสนาอิสลามครั้งใหญ่ และส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อโครงสร้างอำนาจในภูมิภาค

อับดุล-วะฮาบ เป็นนักบวชชาวอาหรับผู้เคร่งครัด ซึ่งเกิดและเติบโตขึ้นในดินแดน Najd ในอารเบียซาอุดิ

เขาประณามการปฏิบัติศาสนาแบบถือพิธีกรรมและความเชื่อที่ผิดเพี้ยนจากหลักคำสอนอิสลามดั้งเดิม อับดุล-วะฮาบ ย้ำว่าศาสนาต้องกลับไปสู่ความบริสุทธิ์ของมัน

ในปี 1744 อับดุล-วะฮาบ ได้พบกับมูฮัมหมัด บิน ซaud (Muhammad bin Saud) ผู้นำเผ่าเผ่าอาน Najd และทั้งสองได้ร่วมมือกันก่อตั้งรัฐใหม่ที่ขึ้นอยู่บนหลักคำสอนของอับดุล-วะฮาบ

รัฐนี้ต่อมาถูกเรียกว่า “อาณาจักรที่หนึ่งแห่งซาอุด” (First Saudi State)

ความสำเร็จของการปฏิวัติศาสนานี้ไม่ได้เกิดจากแรงศรัทธาเพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่อยู่บนพื้นฐานของความไม่พอใจต่อระบอบการปกครองของจักรวรรดิออตโตมาน

ชาวอาหรับจำนวนมากมองเห็นจักรวรรดิออตโตมานเป็นผู้บุกรุกและกดขี่ และต้องการความเป็นอิสระ

รัฐใหม่นี้ได้เติบโตอย่างรวดเร็วและขยายอาณาเขตไปทั่วคาบสมุทรอาหรับ ด้วยการสนับสนุนจากชาวอาหรับจำนวนมากที่ต้องการอิสระจากอำนาจของจักรวรรดิออตโตมาน

กองทัพของอับดุล-วะฮาบ ได้โจมตีศูนย์กลางทางศาสนาและเมืองสำคัญ ๆ ของจักรวรรดิ และบังคับให้ประชาชนยอมรับหลักคำสอนใหม่

การปฏิวัติของอับดุล-วะฮาบ ไม่ได้มีแต่ผลกระทบต่อวงการศาสนาเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อโครงสร้างทางการเมืองและเศรษฐกิจในภูมิภาคด้วย

การล่มสลายของจักรวรรดิออตโตมาน สร้างโอกาสให้แก่กลุ่มต่าง ๆ ที่ต้องการแย่งชิงอำนาจ การปฏิวัติของอับดุล-วะฮาบ ได้จุดชนวนสงครามครั้งใหญ่ที่กินเวลานานกว่า 30 ปี และทำให้ดินแดนอาหรับต้องเผชิญกับความวุ่นวายและความไม่มั่นคง

อย่างไรก็ตาม ความสำเร็จของการปฏิวัตินี้ไม่ได้ยั่งยืน อับดุล-วะฮาบ ได้เสียชีวิตลงในปี 1792 และรัฐ “อาณาจักรที่หนึ่งแห่งซาอุด” ก็ถูกทำลายโดยกองทัพของอียิปต์

แม้ว่าการปฏิวัติครั้งนี้จะสิ้นสุดลงแล้ว แต่ก็ยังคงมีอิทธิพลต่อดินแดนอาหรับและโลกอิสลามมาจนถึงปัจจุบัน

หลักคำสอนของอับดุล-วะฮาบ กลายเป็นพื้นฐานของนิกาย Wahhabism ซึ่งยังคงมีอิทธิพลอย่างมากในซาอุดิอาระเบียและประเทศอื่น ๆ ในโลกมุสลิม

การก่อกบฏของอับดุล-วะฮาบ ถือเป็นตัวอย่างที่สำคัญของการปฏิรูปศาสนา และการต่อต้านอำนาจจักรวรรดิ การปฏิวัติครั้งนี้ได้เปลี่ยนแปลงภูมิภาคตะวันออกกลางอย่างถาวร และยังคงมีอิทธิพลต่อโลกมุสลิมมาจนถึงทุกวันนี้